KẾT QUẢ THỰC HIỆN NHIỆM VỤ “XÂY DỰNG BẢN ĐỒ PHÂN VÙNG RỦI RO THIÊN TAI SẠT LỞ ĐẤT TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH ĐẮK NÔNG, PHỤC VỤ CÔNG TÁC CẢNH BÁO, BỐ TRÍ DÂN CƯ VÙNG THIÊN TAI VÀ PHÁT TRIỂN KINH TẾ XÃ HỘI (TỈ LỆ 1/10.000)"

Trong những năm qua, sạt lở đất đang ngày càng gia tăng và hậu quả mà những trận sạt lở đất gây ra rất nặng nề, gần đây cả nước đã chứng kiến rất nhiều vụ sạt lở đất có quy mô lớn, gây ra nhiều thiệt hại về người và của. Dưới tác động của biến đổi khí hậu, thiên tai trên địa bàn tỉnh ngày càng diễn biến phức tạp, bất thường, trong đó có sạt lở đất, đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến sản xuất và đời sống sinh hoạt của người dân. Sạt lở đất là một trong những loại hình thiên tai rất nguy hiểm, có thể xảy ra ở những nơi mà chúng ta không ngờ tới. Hiểu biết về thời gian, địa điểm và nguyên nhân xảy ra sạt lở đất có thể giúp chúng ta giảm nguy cơ “sống chung” với những hiểm họa tự nhiên này. Do đó, công tác giám sát, cảnh báo sạt lở đất là nhiệm vụ hết sức quan trọng nhằm giảm thiểu thiệt hại do sạt lở đất có thể gây ra.

Thực hiện Kế hoạch số 73/KH-UBND ngày 01/02/2024 của UBND tỉnh Đắk Nông về việc triển khai “Quyết định số 1262/QĐ-TTg ngày 27/10/2023 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Đề án Cảnh báo sạt lở đất, lũ quét khu vực miền núi, trung du Việt Nam” trên địa bàn tỉnh Đắk Nông và Kế hoạch số 713/KH-UBND ngày 31/10/2023 của Ủy ban nhân dân tỉnh Đắk Nông về Kế hoạch Phòng, chống thiên tai năm 2024 trên địa bàn tỉnh Đắk Nông. Ban Chỉ huy Phòng, chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn (PCTT và TKCN) tỉnh đã chủ trì, phối hợp với các đơn vị có liên quan tổ chức thực hiện nhiệm vụ “Xây dựng bản đồ phân vùng rủi ro thiên tai sạt lở đất trên địa bàn tỉnh Đắk Nông, phục vụ công tác cảnh báo, bố trí dân cư vùng thiên tai và phát triển kinh tế xã hội (tỉ lệ 1/10.000)”. Mục tiêu của nhiệm vụ là đánh giá được mức độ rủi ro đối với sạt lở đất trên địa bàn tỉnh Đắk Nông; Xây dựng được bản đồ phân vùng rủi ro thiên tai sạt lở đất để phục vụ công tác cảnh báo, đảm bảo an toàn tính mạng cho nhân dân, di dời, bố trí dân cư khỏi vùng nguy hiểm.

Ngày 05/11/2024, Ban Chỉ huy Phòng, chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn tỉnh đã tổ chức Hội thảo lấy ý kiến về kết quả thực hiện nhiệm vụ nói trên. Theo đó, Bản đồ rủi ro (R) sạt lở đất tỉnh Đắk Nông trên cơ sở bản đồ thành phần: (1) nguy cơ sạt lở (H); (2) mức độ dễ bị tổn thương (V) và (3) mức độ phơi nhiễm (E) và hướng dẫn của thông tư số 01/2022/TT-BNTMT ngày 07/01/2022. Đối với nguy cơ sạt lở, nghiên cứu đã lựa chọn 15 yếu tố nguyên nhân bao gồm: (1) Hướng dốc; (2) Độ cong địa hình; (3) Cao độ địa hình; (4) Độ dốc; (5) Thổ nhưỡng; (6) Địa tầng địa chất; (7) Sử dụng đất; (8) Chỉ số khác biệt thực vật (NDVI); (9) Chỉ số đất trống (BSI); (10) Lượng mưa; (11) Khoảng cách đến đường giao thông; (12) Khoảng cách đến sông suối; (13) Khoảng cách đến đường đứt gãy địa chất; (14) Chỉ số độ ẩm địa hình (TWI) và (15) Chỉ số sức mạnh sông suối (SPI). Để xây dựng mô hình dựa đoán, 15 yếu tố đầu vào được xây dựng thành những raster có ô lưới 10m x 10m cho toàn tỉnh, hệ tọa độ vn2000_108_múi 3. Bên cạnh đó, 949 điểm sạt lở đã được thu thập và sử dụng để huấn luyện mô hình dự đoán.

Hình ảnh tại Hội thảo

Nghiên cứu sử dụng các mô hình học máy để dự đoán khu vực có nguy cơ sạt lở. Trong đó, thuật toán rừng ngẫu nhiên (random forest) thể hiện hiệu suất cao nhất và được lựa chọn để dự đoán nguy cơ sạt lở cho toàn tỉnh Đắk Nông. Mô hình dự đoán cũng chỉ ra rằng, trong số 15 yếu tố đầu vào, khoảng cách đến đường giao thông (Kcduong) có tầm quan trọng cao nhất, tiếp theo là chỉ số đất trống BSI, và chỉ số khác biệt thực vật NDVI. Các yếu tố đáng chú ý khác bao gồm độ dốc (0,103) và khoảng cách đến các đứt gãy (Kcdutgay, 0,07), cũng đóng vai trò quan trọng trong mô hình. Để xây dựng các bản đồ nguy cơ sạt lở cho từng huyện, thành phố, thì đơn vị đã tạo lại tập dữ liệu rasters đầu vào mịn hơn. Cụ thể, khu vực thành phố Gia Nghĩa, bước lưới raster là 2m x 2m; các huyện khác được chia với bước lưới 5m x 5m. Nguy cơ sạt lở đất được xác định là kết quả dự đoán xác suất xảy ra bởi thuật toán Random Forest. Giá trị của nguy cơ nằm trong khoảng từ [0 ÷ 1], tương đương với mức tỷ lệ từ 0% đến 100% nguy cơ xảy ra. Sau đó, xác định ngưỡng để phân chia giá trị đó thành 4 phần tương ứng với các mức nguy cơ thấp – trung bình – cao và rất cao.

Sản phẩm bản đồ phân vùng rủi ro thiên tai sạt lở đất đáp ứng yêu cầu của đề cương nhiệm vụ tuân thủ các văn bản hiện hành và sớm trình Ủy ban nhân dân tỉnh sớm phê duyệt, chuyển giao sản phẩm đến địa phương để làm cơ sở quy hoạch, cảnh báo mức độ thiên tai do sạt lở đất trên địa bàn toàn tỉnh. Sản phẩm của dự án cần được theo dõi và tiếp tục cập nhật trong các năm tiếp theo, đặc biệt là mùa mưa lũ. Bên cạnh đó, cần liên tục bổ sung làm mới dữ liệu và cập nhật các điểm sạt lở mới để tiếp tục nâng cấp mô hình mô phỏng nguy cơ sạt lở. Hiện nay, mật độ các trạm quan trắc mưa đã được bổ sung thêm rất nhiều nhờ có sự tham gia của hệ thống Vrain, hệ thống Agrimedia và các trạm đo mưa nhân dân, điều này đã làm tăng độ tin cậy của số liệu quan trắc mưa theo phân bố không gian. Ngoài ra, các khu vực có nguy cơ sạt lở cao kiến nghị lắp đặt thiết bị tự động quan trắc và cảnh báo nguy cơ sớm sạt lở để tăng cường hỗ trợ việc ứng phó thiên tai cũng như giảm thiểu thiệt hại do sạt lở đất gây ra trên địa bàn tỉnh Đắk Nông./.

                                                                                                                                                       Bài và ảnh: Lương Hằng

• Hội nghị trực tuyến toàn quốc về phòng chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn năm 2022
• Chủ động phòng, chống thiên tai, xây dựng cộng đồng an toàn” giai đoạn 2022 - 2025 trên địa bàn tỉnh Đắk Nông
• Tin tức sự kiện mới
• ĐÀO TẠO, BỒI DƯỠNG CHO CÁN BỘ LÀM CÔNG TÁC PHÒNG CHỐNG THIÊN TAI NĂM 2022
• HỘI NGHỊ TOÀN QUỐC VỀ CÔNG TÁC PHÒNG, CHỐNG THIÊN TAI VÀ TÌM KIẾM CỨU NẠN NĂM 2023
• TẬP HUẤN CÔNG TÁC PHÒNG, CHỐNG THIÊN TAI CHO CẤP XÃ, PHƯỜNG, THỊ TRẤN NĂM 2023
• HỘI NGHỊ TỔNG KẾT CÔNG TÁC PHÒNG CHỐNG THIÊN TAI VÀ TÌM KIẾM CỨU NẠN NĂM 2022 VÀ TRIỀN KHAI NHIỆM VỤ NĂM 2023 TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH
• Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo tập trung ứng phó với bão số 1
• Phát động tham gia cuộc thi hùng biện tiếng Anh về phòng, chống thiên tai và thích ứng với biến đổi khí hậu
• Sạt lở đèo Bảo Lộc, 3 cảnh sát giao thông mất tích