Hà Nội, ngày 19/4//2024

BẢN TIN TUẦN

ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ VIỄN THÁM VÀ GIS ĐÁNH GIÁ, THEO DÕI,
GIÁM SÁT, MỘT SỐ LOẠI HÌNH THIÊN TAI TRONG MÙA KHÔ

TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH ĐẮK NÔNG

 (Tuần từ 19/4 đến 26/4/2024)

Kết quả giám sát trong tuần qua trên địa bàn tỉnh Đắk Nông không có mưa. Đến thời điểm hiện nay, tình hình thời tiết mùa khô năm 2024 trên địa bàn tỉnh phổ biến khô hanh, nhiệt độ tăng cao, độ ẩm không khí thấp; dòng chảy các sông suối tiếp tục giảm, nhiều sông suối nhỏ đã ở mức cạn kiệt, trữ lượng nước các hồ chứa thủy lợi hạ thấp rất nhanh, đặc biệt tại các xã Đắk R’la, Đắk N’Drot, Đắk Lao, Thuận An, Đức Mạnh của huyện Đắk Mil, xã Quảng Tín huyện Đắk R’lấp và xã Đắk Ngo thuộc huyện Tuy Đức…

Từ đầu tháng 4 đến nay, trên địa bàn tỉnh hầu như mưa không đáng kể. Trong tuần tới, các mô hình dự báo khí hậu tiếp tục có mưa rất thấp, nguy cơ hạn hán, thiếu nước mức độ nhẹ đến vừa tại một số khu vực ngoài công trình thủy lợi thuộc các huyện Cư Jút, Đắk Mil, Krông Nô diện tích dự báo khoảng 3.300 ha. Dự báo cấp rủi ro thiên tai hạn hán: Cấp 1÷2. Trường hợp, tiếp tục xảy ra tình hình không mưa hoặc mưa không đáng kể kéo dài đến cuối tháng 4, tổng diện tích có nguy cơ xảy ra hạn hán, thiếu nước có thể lên đến 10.000 ha.

 Cảnh báo các khu vực có nguy cơ xảy ra cháy rừng ở mức trung bình đến cao khoảng 9.500 ha chủ yếu thuộc các huyện Cư Jút, Đắk Mil, Krông Nô, Tuy Đức, Đắk R’lấp và một phần phía Bắc huyện Đắk Glong. Dự báo cấp rủi ro thiên tai cháy rừng: Cấp 1÷2.

Tuy nhiên nếu từ nay đến cuối mùa khô thời tiết vẫn diễn biến theo chiều hướng tiêu cực và không có mưa thì diện tích bị ảnh hưởng bởi hạn hán và cháy rừng có có thể tăng lên đáng kể so với thời điểm hiện tại, cần sử dụng nước tiết kiệm và chuẩn bị sẵn sàng các biện pháp ứng phó hạn hạn, cháy rừng.

1. TÌNH HÌNH KHÍ HẬU, THỜI TIẾT, NGUỒN NƯỚC

Dữ liệu phân tích từ kết quả hệ thống dự báo khí hậu toàn cầu (GFS) và từ Trung tâm quốc gia về dự báo môi trường Hoa Kỳ (NCEP) về nhiệt độ, lượng mưa, so sánh đối chiếu với dữ liệu thực đo nhiều năm cho thấy:

- Nhiệt độ trong tuần: nhiệt độ tại Đắk Nông phổ biến ở mức từ 25÷34^oC, nhiệt độ trung bình 30^oC. Dự báo trong tuần tiếp theo, nhiệt độ phổ biến ở mức từ 26÷36^oC.

- Trong tuần qua tại các trạm chính trên địa bàn tỉnh Đắk Nông không có mưa. Dự báo trong tuần tới, tại các trạm có mưa không đáng kể.

Bảng 1: Tổng hợp lượng mưa và dự báo mưa

Trên cơ sở lượng mưa dự báo và dữ liệu mưa đo đạc nhiều năm, tính toán chỉ số dự báo mưa chuẩn hóa SPI cho tuần tới cho thấy trong vùng có nguy cơ xảy ra hạn hán thiếu nước, chi tiết tính toán cho các trạm được thể hiện như bảng sau:

Bảng 2: Tổng hợp chỉ số dự báo mưa chuẩn hóa SPI

Tình hình nguồn nước tại một số hồ chứa thủy lợi lớn trong tuần qua: Tổng dung tích các hồ chứa hiện tại khoảng 24,2/60,6 triệu m³ (đạt 37% W_tk), giảm 2,3 triệu m³ so với tuần trước. Trong đó, dung tích còn lại của một số hồ chứa đang ở mức thấp bao gồm: Hồ Đắk Đ’rông (1%), hồ Trúc Sơn (13%), hồ Đắk Diêr (17%), hồ Đắk Sắk (16%), hồ Tây (44%), hồ Đắk Goun thượng (10%), hồ Đăk N’der 2 (45%), hồ Đô Ry 2 (19%), hồ Đắk Rồ (29%), hồ Đăk R'Tih (32%), hồ Đăk Cút (25%), hồ Đắk Toa (44%), hồ Đăk Rtang (30%) và hồ Thôn 2 (Đắk Sin) (35%). Các hồ chứa này hầu hết đều nằm trên khu vực phía Bắc của tỉnh, hiện đang xảy ra tình trạng thiếu nước. Vì vậy cần sử dụng nước hiệu quả từ các hồ chứa để đảm bảo cấp nước phục vụ cho sản xuất trong các tuần tiếp theo. Dự báo trong tuần tiếp theo tổng dung tích các hồ giảm từ 2÷4% so với tuần này.

Bảng 3: Tổng hợp dung tích một số hồ chứa lớn trên địa bàn tỉnh Đắk Nông

2. TÌNH HÌNH HẠN HÁN, CHÁY RỪNG

1. Kết quả giám sát tuần qua

Kết quả phân tích giám sát viễn thám GIS từ nguồn ảnh Sentinel-2 và Land Sat 8 trên địa bàn tỉnh Đắk Nông trong tuần qua cho thấy bộ chỉ số đánh giá hạn hán ở mức hạn nhẹ đến hạn vừa tại một số khu vực các huyện phía Bắc và nguy cơ xảy ra cháy rừng ở mức trung bình đến cao trên địa bàn toàn tỉnh.

 - Chỉ số hạn hán trong tuần qua: Phân tích các chỉ số cho thấy chỉ số NDVI (chỉ số khác biệt thực vật) từ 0,25÷0,69 và EVI từ 0,32÷0,80 (Chỉ số thực vật tăng cường) cho thấy sự phát triển ở mức không tốt đến bình thường. Chỉ số VCI (chỉ số trạng thái thực vật) từ 60÷90 và chỉ số NDMI (chỉ số khác biệt độ ẩm) từ 0,22÷0,58 cho thấy hiện tại đang xảy ra tình trạng thiếu nước, độ che phủ của thực vật ở mức trung bình.

 Căn cứ phân tích dữ liệu ảnh viễn thám Sentinel 2 cho thấy diện tích mặt nước tại các ao, hồ nhỏ tại các địa phương phía Nam đã giảm nhiều so với thời gian vừa qua. Tại một số huyện Cư Jút, Krông Nô và phía Bắc huyện Đắk Mil hình ảnh diện tích mặt nước ao, hồ nhỏ tiếp tục suy giảm, các nhánh sông, suối nguồn nước chưa được cải thiện nên nguy cơ bị ảnh bởi hưởng hạn hán, thiếu nước giai đoạn cuối mùa khô nếu thời tiết tiếp tục nắng nóng và không có mưa nhiều.

- Chỉ số giám sát cháy rừng trong tuần qua: Phân tích chỉ số NBRI (chỉ số cháy rừng) từ -0,11÷0,44 cho thấy nguy cơ xảy ra cháy rừng ở mức từ trung bình đến cao.

Bảng 4: Tổng hợp chi số viễn thám tuần qua

1. Dự báo trong tuần tới

Chỉ số mưa chuẩn hóa dự báo SPI trong tuần tới tại 3 trạm trên địa bàn tỉnh Đắk Nông cho giá trị từ -0,63÷-0,49 ngưỡng giá trị có nguy cơ xảy ra hạn nhẹ đến hạn vừa.

Từ kết quả phân tích dữ liệu hạn hán trên nền GIS trong tuần qua, chỉ số mưa chuẩn hóa (SPI) từ đầu mùa khô đến nay và cho tuần tới đánh giá có khả năng xảy ra hạn nhẹ đến vừa tại một số khu vực chưa được cấp nước từ công trình thủy lợi thuộc địa bàn các huyện Cư Jút (xã Trúc Sơn, Đắk Đrông, Nam Dong), huyện Đắk Mil (xã Đắk R’la, Đắk N’Drot, Đắk Lao, Thuận An, Đức Mạnh) và huyện Krông Nô (xã Nam Xuân, Đắk Sôr). Cấp rủi ro thiên tai hạn hán: Cấp 1÷2

Bảng 5: Dự báo diện tích rủi ro thiên tai hạn hán

(Nguồn: Niên giám thống kê tỉnh Đắk Nông 2022)

Từ kết quả phân tích dữ liệu cháy rừng trên nền GIS trong tuần qua và kết quả phân tích chỉ số mưa chuẩn hóa SPI trong tuần tới đánh giá khả năng xảy ra cháy rừng tự nhiên trong tuần tiếp theo trên địa bàn tỉnh là cao. Cấp rủi ro thiên tai cháy rừng: Cấp 1÷2.

Hình 1: Bản đồ cảnh báo hạn hán tại một số địa phương trên địa bàn tỉnh Đắk Nông

Bảng 6: Dự báo diện tích rủi ro thiên tai cháy rừng

(Nguồn: Niên giám thống kê tỉnh Đắk Nông 2022)

3. KẾT LUẬN - KIẾN NGHỊ

Căn cứ vào tình hình trạng thái phát triển cây trồng trên địa bàn tỉnh, số liệu phân tích giám sát viễn thám và dữ liệu dự báo thời tiết, khí hậu trong tuần tới cho thấy trên địa bàn tỉnh có nguy cơ xảy ra tình trạng thiên tại hạn hán ở mức độ nhẹ đến vừa, với diện tích khoảng 3.300 ha tập trung chủ yếu tại 03 huyện Cư Jút, Đắk Mil, Krông Nô (Cấp rủi ro thiên tai hạn hán: Cấp 1÷2). Trường hợp, tiếp tục xảy ra tình hình không mưa hoặc mưa không đáng kể kéo dài đến cuối tháng 4, tổng diện tích có nguy cơ xảy ra hạn hán, thiếu nước có thể lên đến 10.000 ha. Hiện tại đang là cao điểm của mùa khô vì vậy để hạn chế tối đa thiệt hại do hạn hán gây ra khuyến cáo các đơn vị sử dụng nước một cách tiết kiệm và có hiệu quả.

Các khu vực có nguy cơ cao xảy ra cháy rừng tại một số huyện Cư Jút, Đắk Mil, Krông Nô, Tuy Đức, Đắk R’lấp và một phần diện tích phía Bắc huyện Đắk Glong, diện tích dự báo khoảng 9.500 ha (Cấp rủi ro thiên tai cháy rừng: Cấp 1÷2). Các vị trí này cần rà soát, điều chỉnh bổ sung phương án PCCCR phù hợp với đặc điểm tình hình ở địa phương, chuẩn bị sẵn sàng về lực lượng, phương tiện hậu cần để chủ động xử lý các tình huống cháy rừng có thể xảy ra.

Tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật về lâm nghiệp, nâng cao ý thức, trách nhiệm của cán bộ và nhân dân đối với công tác bảo vệ rừng và PCCCR.

Bản tin dựa trên số liệu hiện trạng nguồn nước và dự báo mưa đến hết ngày 26/4/2024, cần theo dõi các bản tin tiếp theo để cập nhật tình hình thiên tai trong giai đoạn tới. Bản tin tiếp theo được phát hành vào ngày 26/4/2024.